Wat zijn koolhydraten?
Een koolhydraat, ook wel sacharide genoemd, is een voedingsstof en is één van de drie macronutriënten. Ze zitten in bijna alles wat je eet. Koolhydraten kun je zien als de energieleverancier van het lichaam, ze zijn de primaire energiebron. Net als eiwit leveren ze 4 kcal per gram.
Koolhydraten zijn opgebouwd uit verbindingen tussen koolstof-, waterstof-, en zuurstofatomen. De algemene verhouding tussen waterstof- en zuurstofatomen is 2:1. Hieronder zie je de opbouw van glucose, een koolhydraat.
Glucose is één van de eenvoudigste koolhydraten die er bestaan. Waarom eenvoudig? Nou, je kan koolhydraten vergelijken met een kralenketting.
Elke kraal in de ketting stelt een suikermolecuul voor. Suiker is een koolhydraat maar bestaat maar uit een ‘kraal’. Hoe meer suikermoleculen, oftewel kralen, je aan elkaar hecht, hoe complexer de koolhydraat wordt. Hierdoor komen koolhydraten in allerlei verschillende soorten en maten voor. Om het voor ons mensen makkelijk te maken is er een systeem bedacht om de verschillende soorten koolhydraten in op te delen.
Zo kan je koolhydraten categoriseren op molecuulgrootte. Dan krijg je de volgende groepen:
– Monosacharide (mono = enkel)
– Disacharide (di = twee. Twee monosacharide eenheden)
– Oligosacharide (3 tot 9 monosacharide eenheden)
– Polysacharide (10 of meer monosacharide eenheden)
Maar het kan ook eenvoudiger. Deze categorisering hoor je vaker onder sporters:
– Enkelvoudige/simpele koolhydraten (1 tot 2 monosacharide)
– Meervoudige/complexe koolhydraten (2 of meer monosacharide)
Suiker vallen bij deze categorisering onder de enkelvoudige koolhydraten en zijn dus monosacharide. De koolhydraten in volkorenbrood zijn complexe, meervoudige koolhydraten. Oftewel polysacharide.
Een ander systeem om koolhydraten in onder te verdelen is op basis van afbreekbaarheid. Dan krijg je de groepen:
– Verteerbare koolhydraten
– Onverteerbare koolhydraten
Zo vallen voedingsvezels onder de niet verteerbare koolhydraten. Hierboven vermelde ik dat koolhydraten 4 kcal per gram aan energie leveren. Vezels hebben dan wel een soortgelijke structuur als koolhydraten, maar omdat ze niet of nauwelijks worden opgenomen leveren ze zeer weinig energie.
Waar zitten koolhydraten in?
Zoals ik net al benoemde, zitten koolhydraten in bijna alles wat je eet (en drinkt). Koolhydraten komen voornamelijk voor in graanproducten. Denk dan aan brood, rijst, pasta, quinoa. Maar ook in grote hoeveelheden in fruit (!), koek en snoep.
In onderstaande tabel staan verschillende voedingsmiddelen met de koolhydraten per 100 gram benoemd. In light-frisdranken zitten geen koolhydraten.
Voedingsmiddel | Koolhydraten per 100 gram |
Brood | 45 |
Pasta (ongekookt) | 65 |
Rijst (ongekookt) | 79 |
Banaan | 23 |
Sperziebonen | 5 |
Wortels | 10 |
Magere kwark | 5 |
Kipfilet (broodbeleg) | 5 |
Knoflooksaus | 14 (per 100 ml) |
Chips | 52 |
Melkchocolade | 54 |
Snoep | 79 |
Cola | 11 (per 100 ml) |
Sinaasappelsap | 11 (per 100 ml) |
Dubbelfris | 7 (per 100 ml) |
Koffie (zonder suiker en melk) | 0 |
Thee (zonder suiker en melk) | 0 |
Ook in producten waarbij je niet zou verwachten dat er koolhydraten in zitten, kunnen ze zitten. Tegenwoordig worden aan veel producten suiker toegevoegd om het product zoeter te laten smaken. Mensen houden nou eenmaal van zoet. In tomatensoep wordt bijvoorbeeld vaak extra suiker toegevoegd.
Laat een reactie achter